دریافت کم ویتامین های گروه B به خصوص B6،بیوتین،اینوزیتول واسید فولیک و املاحی مانند گوگرد،منیزیم روی،باعث ریزش مو می شود.ویتامین های گروه B به خصوص B5 ( اسید پانتوتنیک) و B3 ( نیاسین) نقش مهمی در رویش مو دارند.
در آزمایشات حیوانی نشان داده شده که اسیدهای آمینه در ضخامت مو موثر هستند.عنوان مثال دریافت کم منیزیم در موش های آزمایشگاهی باعث ریزش موی زیادی در آنها شد. کمبود بعضی ویتامین های گروه B مثل بیوتین و اینوزیتول نیز باعث ریزش مو می شود.
البته این کمبودها را می توان با تغذیه صحیح و مناسب جبران کرد.
دریافت مکمل های ویتامینی در بعضی موارد باعث رشد موشده است.مردانی که دچار کمبود B6 هستند اغلب دچار ریزش مو می شوند.حتی کمبود اسید فولیک باعث طاسی بعضی مردان می شود.مطالعات حیوانی نشان داده دریافت طبیعی و نرمال این ویتامین ها باعث می شود موها به وضعیت قبلی خود برگردند.
دریافت دوز بالای ویتامین A (صد هزار واحد بین المللی در روز ) برای یک مدت طولانی،باعث ریزش مو می شود،ولی قطع دریافت آن مشکل را حل می کند.بطور کلی اگر کمبود یک ماده مغذی باعث ریزش مو شود،با دریافت مقدار کافی و لازم آن می توان مشکل را برطرف کرد.

2_در زیر نام تعدادی از مکمل ها و مقدار مصرف آنها را برای شما آورده ایم:
*تذکر : مصرف این داروها و مکمل ها باید با توصیه و مشورت پزشک باشد و از مصرف خودسرانه آنها جداً خودداری کنید،زیرا ممکن است برای شما مشکل ساز شود.

اسیدهای چرب ضروری :
اسیدهای چرب ضروری ( روغن بذرکتان،روغن ماهی و روغن گل پامچال منابع خوبی هستند) حالت مو را خوب می کنند و از خشکی و شکنندگی آن جلوگیری می کنند.
مقدار مصرف : 500 میلی گرم در روز.

* توجه : این مکمل را به کودکان ندهید.

ویتامین های گروه B :
این گروه ویتامین ها نقش مهمی در حفظ سلامتی و رشد مو دارند.مواد غذایی غنی از ویتامین های گروه B شامل:حبوبات ( مثل لوبیا و نخود )،هویج،گل کلم،سویا، مخمر خوراکی،سبوس  غلات،آجیل و تخم مرغ است.
برای تأثیر بیشتر،غیر از منابع غذایی ویتامین های گروه B از مکمل های آنها (مثل شربت B- کمپلکس ) نیز استفاده کنید.ویتامی B3  نیاسین)
مقدار مصرف :سه بار در روز و هر بار 50 میلی گرم.

ویتامین B5( اسید پانتوتنیک) :
سه بار در روز و هر بار 100 میلی گرم.

ویتامین B6 پیریدوکسین) :
سه بار در روز و هر بار 50 میلی گرم.

بیوتین:
در حفظ سلامتیپوست و مو تأثیر بسیاری دارد و حتی می تواند از ریزش مو در آقایان جلوگیری کند. موادغذایی غنی از بیوتین را به مقدار زیاد مصرف کنید یا مکمل خوراکی آن را بخورید.

 

منابع غذایی بیوتین شامل:
مخمر،برنج قهوه ای،نخودسبز،عدس،جو،سویا،دانه آفتابگردان و گردو است.
مقدار مصرف : سه بار در روز و هر بار 50 میلی گرم.

اینوزیتول:
برای رشد مو ضروری است.
مقدار مصرف : دو بار در روز و هر بار 100 میلی گرم.

ویتامین C:
ویتامین Cجریان خون را در پوست سر بهبود می بخشد و از دیواره مویرگ های خونی که خون را به فولیکول های مو می رسانند،حفاظت می کند.
مقدار مصرف : 3000 تا 10000 میلی گرم در روز.

دریافت اکسیژن را افزایش می دهد و باعث گردش بهتر خون در پوست سر می شود.سلامتی و رشد مو را بهبود می بخشد.ویتامین E بعنوان یک آنتی اکسیدان نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن ایفا می کند.از آنجایی که سلامتی موها با سلامتی سیستم ایمنی مرتبط است،می توان گفت ویتامین E با تقویت ایمنی بدن،رشد موها را افزایش می دهد.
مقدار مصرف : ابتدا با 400 واحد بین المللی (IU) در روز شروع کنید و کم کم آن را به 800 تا 1000 واحد بین المللی در روز برسانید.واحد بین المللی مثل میلی گرم،یکی از واحدهای اندازه گیری است.

روی:
با تقویت ایمنی بدن،رشد موها را تحریک می کند.
مقدار مصرف : 50 تا 100 میلی گرم در روز . بیشتر از این مقدار مصرف نکنید.

سایر مواد مغذی:
کوآنزیم Q10 :
کوآنزیم Q10 گردش جریان خون را در سر بهبود می بخشد.مقدار اکسیژن بافت ها را افزایش می دهد.همچنین برای حفظ سلامتی قلب بسیار مهم است. 60 میلی گرم در روز مصرف کنید.

3_در زیر به بررسی رابطه  کمبود و ازدیاد ویتامین ها و مواد معدنی با ریزش مو می پردازیم:

الف) کمبود مواد معدنی و ویتامین ها :

مو به عنوان بافت نرم و همبند بدن محسوب می شود و از لحاظ ساختار و ترکیب شبیه پوست و سایر بافت های همبند بدن می باشد. بافت های همبند برای ترمیم، رشد و حفظ سلامت خود نیازمند مقادیری از مواد مغذی از قبیل منیزیوم، کلسیم، منگنز، روی و ویتامین های A, B, C, E، پروتئین و... می باشند.

امروزه به دلیل تغذیه نادرست و کاهش کیفیت مواد غذایی (به دلیل کاهش کیفیت خاک مزارع، استفاده از هورمون ها برای رشد میوه ها و پروار کردن طیور و دام ها و...)، کمبود بعضی از ویتامین ها و مواد معدنی در اکثر افراد دیده می شود. همچنین استرس، انجام فعالیت های سنگین بدنی، مصرف الکل، استعمال دخانیات و... نیاز بدن به برخی از آن ها را افزایش می دهد.

کسانی که به دلیل فقر ویتامین ها و مواد معدنی دچار ریزش مو هستند نیازمند استفاده از مکمل غذایی برای مدتی  به منظور جبران کمبود های بدنشان می باشند.

نکته بسیار مهم تشخیص این است که بدن دچار کمبود کدام مواد می باشد تا بر اساس آن مکمل های مناسب و میزان مصرف مشخص گردد، بنا بر تجربه ما یکی از بهترین روش ها جهت تشخیص نیازهای بدن انجام آنالیز مو می باشد.

نیاز به یاد آوریست مصرف بدون بررسی مکمل ها می تواند با نتیجه منفی همراه باشد.

ب) ازدیاد برخی از مواد معدنی در بدن و رابطه آن ها با ریزش مو:

ازدیاد مس:

عنصر مس وظایف مختلفی در بدن ایفا می نماید، مشکل معمولا زمانی ایجاد می شود که مقدار این عنصر در بدن افزایش یابد.

مس در پیوند خوردن کلسیم به استخوان ها و بافت های همبند به منظور ساخت و ترمیم آن ها مورد نیاز است. این شامل تاندون ها، رباط ها، پوست، مو، ناخن، شریان ها، وریدها و غیره  می شود. عدم توازن می تواند به پوکی  استخوان و تقریبا به تمام مشکلات  پوستی، تاندون ها، مو و ناخن ها دامن بزند.

بسیاری از مردها و زن هایی که دچارریزش مو هستند دارای ازدیاد مس  می باشند و علاوه بر ریزش مو سایر علایمی را که مرتبط با ازدیاد مس در بدن می باشند از قبیل: ضعف و کمبود انرژی، سردرد، افسردگی، مشکلات جنسی و... را نیز تجربه می نمایند.

امروزه ازدیاد مس یکی از دلایل اصلی در بروز ریزش مو و حتی سایر بیماری هاست که متاسفانه اکثر پزشکان از آن اطلاعی ندارند و یا آنرا مورد بررسی قرار نمی دهند.

ازدیاد آهن:

آهن یک عنصر ضروری برای بدن انسان است و وظایفی متعددی از قبیل تولید هموگلوبین، کمک به تولید انرژی، تولید کاتالاز و... ایفا می نماید.

امروزه با توجه به برنامه غذایی افراد به ندرت کمبود آن مشاهده می شود و در عوض ازدیاد آن هم در مردان و هم در زنان به وفور دیده می شود.

ازدیاد آهن در بدن سبب افزایش تولید رادیکال های آزاد شده که موجب کمبود ویتامین هایی که خاصیت آنتی اکسیدان دارند مانند ویتامین سی، ای و برخی دیگر از ویتامین ها از قبیل B6 و... می شود. کمبود این ویتامین ها در بدن ریزش موها را به دنبال خواهد داشت.

از علل ازدیاد آهن که امروزه بسیار شایع است می توان به مصرف بیش از حد گوشت قرمز، تخم مرغ و سایر منابع آن، خوردن مشروبات الکلی، آب پرتقال و یا ویتامین سی همراه با غذا، استعمال تنباکو، مصرف بدون بررسی مکمل های غذایی که حاوی آهن می باشند و... اشاره نمود، همچنین بسیاری از کودکان با ازدیاد آهن به دنیا می آیند دلیل آن هم مصرف بیش از حد منابع آهن در دوران بارداری توسط مادرانشان می باشد.

2. کمبود پروتئین در برنامه غذایی

مو از نوعی پروتئین به نام کراتین ساخته شده، برنامه غذایی باید شامل مقدار کافی از پروتئین با کیفیت مرغوب بوده تا موها به درستی تغذیه شوند، کمبود پروتئین در برنامه غذایی و یا صرفا مصرف پروتئین های گیاهی مانند حبوبات و... که دارای پروتئینی با کیفیت مرغوب نمی باشند(پروتئین های گیاهی دارای تمام اسیدهای امینه به اندازه کافی نمی باشند) ریزش موها را به دنبال خواهد داشت. یکی از دلایلی که برنامه های غذایی گیاه خواری مورد تایید ما نمی باشند همین موضوع است.

در آنالیز مو میزان فسفر بیانگر وضعیت متابولیزم و سنتز پروتئین در بدن می باشد.

3. مشکلات غده تیروئید:

غده تیروئید هورمون های بسیار مهمی از جمله: T3, T4 ، تیروکسین، کلسیتونین و... ترشح می کند، این هورمون ها وظایف مهمی در بدن از قبیل تنظیم وزن، تنظیم سوخت و ساز بدن، ترمیم و بازسازی بافت های بدن و... ایفا می نمایند.

وقتی غده تیروئید کم کار باشد سبب کاهش سرعت متابولیزم بدن، خشک، نازک و شکننده شدن موها شده و در نهایت باعث ریختن موها می گردد، از طرفی دیگر به دلیل کند شدن سرعت متابولیزم بدن رویش مجدد موها نیز با سرعت کمتری روی می دهد که تدریجا باعث خالی شدن قسمت های مختلف سر می گردد.

از دلایل کم کاری غده تیروئید می توان به کمبود ید، منگنز، سلنیوم، ویتامین سی و سایر مواد مغذی که غده تیروئید جهت فعالیت خود به آن ها احتیاج دارد اشاره کرد.

در آنالیز مو نسبت کلسیم به پتاسیم بیانگر عملکرد غده تیروئید می باشد. همچنین می توان با انجام آزمایش های خون T3, T4, TSH وضعیت و میزان هورمون های غده تیروئید را بررسی نمود.

4. کم کاری غدد فوق کلیوی(آدرنال)

غدد آدرنال(فوق کلیوی) 2 غده گرد به اندازه 3 الی 4 اینچ که هر کدام بالای هر کلیه قرار گرفته اند. این غدد برای ادامه بقاء حیاتی هستند، آن ها هورمون های مختلفی از جمله آدرنالین، کورتیزول، آلدوسترون، استروژن، تستسترون، پروژسترون ،DHEA و.... تولید کرده که نقش های مختلفی در بدن ایفا می کنند. بعضی از وظایف هورمون های تولید شده توسط این غدد عبارتند از: فعال کردن سیستم فرار و گریز(سیستم مقابله با استرس)، تولید انرژی، افزایش قند خون، تنظیم قوای جنسی، تنظیم سوخت و ساز بدن و...

وقتی غدد آدرنال کم کار شوند متقابلا ترشح هورمون های نام برده شده نیز کاهش می یابد که باعث کاهش سرعت متابولیزم بدن میگردد که یکی از علایم آن ریزش مو می باشد. سایر علایم عبارتند از:

ضعف و خستگی زودرس، افسردگی، افت قند خون، کاهش فشار خون، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری ها، مشکلات جنسی، نیاز به خوابیدن بیش از حد و...

متاسفانه  تعداد کمی از پزشکان از ناراحتی های مرتبط با ضعف غدد آدرنال آگاه هستند.

دلایلی که سبب تضعیف غدد آدرنال می شوند عبارتند از: مصرف بیش از اندازه شکر، الکل و نوشیدنی های کافئین دار، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی که غدد آدرنال جهت فعالیت به آن ها احتیاج دارند مانند روی، سلنیوم، منیزیوم، منگنز، ویتامین های سی، ای و گروه ب، ازدیاد مس، استرس و فشارهای روحی، کم خوابی و...

در آنالیز مو نسبت سدیم به پتاسیم بیانگر عملکرد غدد فوق کلیوی(آدرنال) می باشد. همچنین می توان با انجام آزمایش خون Saliva وضعیت غدد فوق کلیوی را بررسی نمود.

5. عوامل ارثی در مردان:

در برخی از مردان با افزایش سن تبدیل هورمون تستسترون به دی هیدرو تستسترون افزایش می یابد که سبب طاسی و ریزش موها می گردد که اصطلاحا به آن ریزش موی مردانه گویند. با انجام آزمایش خون DHT می توان میزان این هورمون را بررسی نمود، همچنین در آنالیز مو زمانی که میزان سدیم و پتاسیم بالا و کلسیم و منیزیوم پایین باشد بیانگر سرعت متابولیزم سریع بدن بوده، به عبارتی بیانگر فعالیت بیش از حد غدد تیروئید و آدرنال می باشد که در این حالت احتمال بالا بودن میزان هورمون DHT در بدن وجود دارد.

6. کم خونی:

کم خونی سبب می شود خون که حاوی اکسیژن و مواد مغذی بوده به اندازه کافی به ریشه موها نرسیده و به مرور زمان ریشه موها تضعیف می گردند، علل شایع کم خونی می تواند کمبود ویتامین های E ,C ,B6 ,B12 ,Folic Acid باشد و با توجه به برنامه های غذایی به ندرت کمبود آهن نقشی در آن ایفا می نماید، در بسیاری از موارد، کم خونی به دلیل ازدیاد مس می باشد که سبب اختلال در متابولیزم آهن می شود که به اشتباه از سوی بسیاری از پزشکان با کم خونی فقر آهن اشتباه گرفته می شود. با انجام آزمایش خون CBC می توان وضعیت کم خونی را بررسی نمود.

درمان های گیاهی برای ریزش مو

برای غذا دادن به مو‌ها می‌توان از آب میوه‌های گوناگون مانند آب خیار، آب هلو، آب انگور و غیره استفاده نمود. کسانی که موهای خشکی دارند و دچار ریزش مو می‌شوند، می‌توانند از مخلوط کتیرا و زردهٔ تخم مرغ استفاده کنند. کسانی که موهای چرب دارند به هیچ وجه نباید از زردهٔ تخم مرغ برای تقویت موهای خود استفاده کنند. این دسته از افراد می‌توانند از مورد سبز و آب نخود استفاده نمایند. تقویت مو با روغن های گیاهی را فراموش نکنید.

یکی دیگر از داروهای طبیعی برای تقویت موی سر، استفاده از ماده لزج اطراف تخمه‌های خربزه، طالبی و گرمک است. برای این کار، تخمه‌ها را در دستان خود مالش دهید تا دستان‌تان چرب شود، سپس چربی به دست آمده را به سر خود بمالید و بگذارید یک ساعت بماند و خشک شود. سپس سر خود را با آب ولرم بشویید.

یکی دیگر از مواد غذایی مفید برای موهای سر، آب انگور است. به کسانی که از بستر بیماری برخاسته و دچار ریزش موی شدید هستند، توصیه می‌شود در شبانه روز، سه لیوان آب انگور میل کنند.

کلسترول، باعث کمبود ویتامین «ب» سر می‌شود که این کمبود، ریزش مو را به همراه خواهد داشت. چربی خون در اطراف پیاز مو جمع شده و مانع تنفس و تغذیه آن می‌گردد. بنابراین خوردن و مالیدن این ویتامین و مواد حاوی آن از جمله سبوس گندم و جو، پوست چلتوک برنج، نان‌های پخته شده با آرد سیاه و همچنین ماء‌الشعیر، به جلوگیری از ریزش مو بسیار کمک می‌کند.

عشایر ایران یک روش بسیار جالب برای تقویت موی سر دارند که به این صورت است: یک خیار درشت و آبدار را که کامل رسیده و پوست آن زرد شده است را بردارید و آن را به طور عمودی به دو قسمت برش بزنید. سپس مقداری جوی پوست‌نکنده را در وسط خیار فرو برید، به طوری که جو‌ها از آب خیار استفاده کرده و روئیده و جوانه بزنند. سپس خیار را با جو و جوانهٔ آن خشک کرده و بکوبید. مقداری از آن را خورده و با بقیهٔ آن، سر خود را بشوئید. این جو‌ها سرشار از ویتامین ب و دیگر املاح بوده و برای تقویت موهای سر بسیار مفید است.

علت دیگر ریزش موی سر، کندی جریان خون در پوست کف سر است. برای جلوگیری از این نوع ریزش مو، باید از موادی استفاده نمود که تحریک کننده بوده و موجب افزایش گردش خون می‌گردد. برای استفاده از این گیاهان، باید از متخصص و پزشک کمک گرفت و تست انجام گیرد تا حساسیت داشتن و یا نداشتن به آن گیاه یا دارو مشخص گردد. در صورت عدم حساسیت، شستشوی سر با جوشاندهٔ برگ انجیر و استفاده از شیرهٔ آن بسیار مفید می‌باشد. این جوشانده به این روش تهیه می‌گردد که، یکی دو برگ انجیر را جوشانده و در شیشه‌ای می‌ریزیم. سپس کمی از آن را برداشته و فقط موی سر را با آن خیس می‌کنیم. دقت کنید که از این جوشانده روی پوست صورت و بدن شما نریزد. برس کشیدن و مالش پوست سر نیز مفید است، به شرط آنکه پوست سر ملتهب نبوده، غدد زیر پوست کمبود مواد معدنی نداشته و خراب نشده باشند.

شستشو و تمیز نگه داشتن موی سر نیز در بهبود جریان خون سر و تنفس مو، بسیار سودمند است.

شستن سر با سدر نیز بسیار مفید است. طرز مصرف سدر به این صورت است که یک قاشق سدر را در کاسه‌ای بزرگ ریخته و آن را به هم می‌زنیم تا کف کند. سپس فقط با کف و آب آن، سر را می‌شوییم. ذرات گیاه نباید در لابه لای مو برود؛ زیرا در این صورت در لای مو جمع شده، به سختی خارج می‌شوند و این خود باعث ریزش مو می‌گردد.

شستشوی موی سر با گیاهان ضد عفونی‌کننده مانند خطمی، پنیرک و بابونه نیز مفید است. در صورت نداشتن حساسیت، این گیاهان باعث از بین بردن قارچ‌های کف سر، معالجه زخم‌های چرکی سر، موخوره و به علاوه براقی و جلای مو می‌گردد.

یکی دیگر از مواد مفید برای موی سر، گوگرد است که در تمامی سبزیجات به وفور یافت می‌شود و هم خوردن آن توصیه می‌گردد و هم مالیدن آن روی موی سر که گرسنگی پنهان ریشه‌های مو را بر طرف می‌کند. این عنصر در انواع پیازهای خوراکی به وفور یافت می‌گردد. شنبلیله نیز حاوی گوگرد فراوانی است. به علاوه در تره، سیر، موسیر، والک و انواع شاهی و همچنین برگ گزنه این عنصر وجود دارد. خوردن این گیاهان برای تقویت موی سر بسیار مفید و موثر است. همچنین مصرف آب این سبزیجات بر روی پوست سر نیز باعث تغذیه ریشه‌های مو می‌گردد.

یکی دیگر از گیاهان مفید برای حفظ موی سر و تقویت آن گردو است. خوردن گردو و همچنین شستشوی سر با برگ گردو علاوه بر اینکه باعث تقویت مو می‌گردد، باعث نرمی و لطافت آن نیز می‌شود.

شلغم و چغندر نیز در حفظ مو و تقویت آن بسیار موثر می‌باشند. هم خوردن آن‌ها و هم شستشوی سر با آب پختهٔ آن‌ها مفید بوده و اگر در فصل زمستان، مرتباً سر خود را با آب لبو بشوئید، مو‌های‌تان پر پشت و انبوه می‌شود.

نگهداری از موی سر

علاوه بر داروهایی که جهت تقویت پیاز مو بیان کردیم، برای نگهداری از موهای خود، باید بعضی اصول را رعایت کنید. تمیز نگاه داشتن موی سر و چرب کردن آن با روغن‌های نرم مانند روغن بادام و یا روغن مورد، برای نگهداری مو بسیار سودمند می‌باشد.